مواجهه پرتنش فیلمبرداران بی‌بی‌سی با شهرک‌نشین اسرائیلی تحریم شده در کرانه غربی

جیپ سفید که به سمت ما می‌آمد، گرد و خاک در هوای گرم ظهر به چشم آمد. راننده کمتر از یک دقیقه با ما فاصله داشت.

گیل الکساندر، ۷۲ ساله، یک یهودی دیندار، که تلاش می‌کند از چوپانان فلسطینی در برابر ارعاب شهرک‌نشینان یهودی محافظت کند، گفت: «فکر می‌کنم موشه شارویت است.»

در یک سال گذشته، ما برخورد او با چوپانان شمال دره اردن، در کرانه باختری اشغالی توسط اسرائیل، را مستند کرده‌ایم.

پارسال بریتانیا و اتحادیه اروپا مردی را که به ما نزدیک می‌شد، به دلیل «بخشی از تلاشی هدفمند و حساب شده برای جابجایی جوامع فلسطینی و راندن آنها از محل سکونتشان، خشونت فیزیکی، تهدید خانواده‌ها با اسلحه، و تخریب» تحریم کردند.

طبق تحقیقات پارسال همکاران ما در «بی‌بی‌سی آی»، یک مادربزرگ فلسطینی گفته بود که موشه شارویت در اکتبر ۲۰۲۳ او را مجبور به ترک خانه اجدادی‌اش کرد. عایشه شطیه همچنین گفت که آن مرد اسلحه را به سمت سر او نشانه گرفت و به کشتن تهدیدش کرد: «ما ۵۰ سال اینجا بوده‌ایم... مگر با او چه کرده‌ام؟»

او گفت که مشکلات خانواده او پس از آن شروع شد که موشه شارویت یک به اصطلاح «شهرک خارج از محدوده» ایجاد کرد (شهرک‌سازی هم بر اساس قوانین اسرائیل و هم قوانین بین‌المللی غیرقانونی است)، گوسفندهای خانواده را فراری داد، به اموالشان آسیب رساند و به طور مداوم آنها را تهدید کرد. قدم نهایی او تهدید با اسلحه بود.

موشه شارویت به درخواست‌های بی‌بی‌سی برای پاسخ به ادعای عایشه جواب نداد.

حالا در کنار این تپه، مرد متهم به این اقدام خشونت‌آمیز، خودروی خود را متوقف کرد و به ما نزدیک شد. او با اشاره سر به گیل الکساندر از ما پرسید: «می‌دانید او مرد بسیار خطرناکی است؟»

وقتی مترجم ما به موشه شارویت توضیح داد که ما خبرنگار هستیم، او گفت: «اوه بی‌بی‌سی... عاشقان بزرگ اسرائیل...» و ما را آدم‌های بد و خطرناک توصیف کرد.

او خطاب به مترجم ما گفت: «می‌دانی که اینها خطرناک‌ترین افراد برای اسرائیل هستند؟»

او سپس با پلیس تماس گرفت و از آنها خواست به محل حادثه بیایند. در لحظاتی هم که با پلیس صحبت نمی‌کرد، مشغول فیلمبرداری از ما بود.

نظرات موشه شارویت و گیل الکساندر بیانگر دیدگاه‌های کاملا متفاوتی در مورد آینده اسرائیل است.

موشه شارویت معتقد است که خداوند تمام کرانه باختری را - که شهرک‌نشینان و دولت اسرائیل آن را یهودیه و سامره می‌خوانند – به یهودیان بخشیده است.

در این مورد برخی وزرای ارشد دولت، از جمله وزیر دارایی، بزاالل اسموتریچ، و وزیر امنیت عمومی، ایتامار بن گویر، طرفدار این نظریه هستند. هر دو وزیر، شهرک‌نشین و رهبران احزاب ناسیونالیست افراطی هستند.

اسموتریچ گفته است که غزه «کاملا ویران خواهد شد» و ساکنان آن «امید خود را از دست خواهند داد زیرا می‌فهمند که در غزه برایشان امید و آینده‌ای وجود ندارد و درصدد مهاجرت به مکان‌های دیگر و آغاز زندگی جدید برخواهند آمد.»

«مکان‌های دیگر» از نظر او کشورهای خارجی هستند. بن گویر، که مسئول نیروی پلیس است، به خاطر تحریک و نشر عقاید نژادپرستانه و حمایت از یک سازمان تروریستی محکوم شده است.

بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، برای حفظ دولت خود در قدرت بر حمایت جنبش شهرک‌نشینان راست افراطی متکی است.

او از تحریم‌های اعمال شده علیه موشه شارویت و شهرک‌نشینان دیگر انتقاد کرد و گفت که دولت او این اقدام را «به شدت» محکوم می‌کند. تحریم‌های آمریکا علیه موشه شارویت با روی کار آمدن دونالد ترامپ لغو شد.

دادگاه سازمان ملل متحد پارسال اشغال سرزمین‌های فلسطینی توسط اسرائیل را خلاف قوانین بین‌المللی دانست و تمام فعالیت‌ها در زمینه شهرک‌سازی را غیرقانونی اعلام کرد.

اسرائیل این موضوع را رد کرده و می‌گوید شهرک‌سازی‌ برای امنیت این کشور ضروری است و برای اثبات نظر خود، به حملات مرگبار افراد مسلح فلسطینی به شهرک‌نشین‌ها، مانند کشته شدن سه نفر در ژانویه گذشته در کرانه باختری، اشاره می‌کند.

گسترش شهرک‌ها از نظر گیل الکساندر گناه کبیره است. او خود را صهیونیست می‌داند اما صرفا در داخل مرزهای اسرائیل.

اینها مرزهایی هستند که قبل از تصرف کرانه باختری در جنگ سال ۱۹۶۷ اعراب و اسرائیل، سرحد اسرائیل را معین می‌کردند.

او عضوی از شبکه‌ای به نام فعالان دره اردن است که در راستای تحکیم همبستگی و تلاش برای همزیستی مسالمت آمیز اسرائیلی‌ها و فلسطینیان فعالیت می‌کند. موشه شارویت آنها را «آنارشیست» می‌نامد.

گیل الکساندر گفت: «آنچه آنها [شهرک نشینان] می‌خواهند این است که این منطقه‌ کلا خالی از اعراب شود. این فقط موشه نیست. افراد بالای سر او هستند که او را به اینجا فرستاده‌اند. یعنی از بالا دستور می‌گیرد.»

موشه شارویت برای تحقق آرزویش مبنی بر خالی کردن دره اردن از فلسطینی‌ها با دیوید الهیانی، رهبر شورای منطقه‌ای، همکاری می‌کند. این شورا یک نهاد مورد حمایت دولت است و رهبر آن با این شهرک‌نشین‌های تحت تحریم دیدار کرده است.

موشه شارویت در دفترش با ما صحبت کرد. این دفتر حدود ۱۵ کیلومتری این منطقه خارج از محدوده است و تهویه مطبوع دارد. او گفت: «داستان‌های خشونت شهرک‌نشینان ساخته و پرداخته آنارشیست‌ها و چپ‌های افراطی و هدف آن مخدوش کردن چهره واقعی شهرک‌نشینان است.»

او راه حل آینده فلسطینیان را رفتن به کشور همسایه یعنی اردن می‌داند: «این کشور باید از عرب‌ها خالی شود، این کار به نفع جهانیان خواهد بود. چرا؟ چون روزی که عرب‌ها نباشند، اینجا کشوری یهودی برای یک ملت یهودی خواهد بود که دلیلی ندارد بخواهند به یکدیگر آسیب برسانند و درنتیجه، دیگر درگیری در کار نخواهد بود و مشکلی نیست.»

گیل الکساندر و موشه شارویت سابقه برخورد با یکدیگر را دارند. موشه شارویت می‌گوید که گیل الکساندر ژانویه ۲۰۲۳ و در جریان درگیری در زمین یک کشاورز فلسطینی تلاش کرد اسلحه‌اش را بیرون بیاورد.

او در حین صحبت با مترجم ما فیلمی از این حادثه را که در گوشی خود ضبط کرده بود، نشان داد: «می‌توانی گیل الکساندر را ببینی. همان که کلاه و عینک دارد. این هم من هستم. اینجا می‌بینی که اسلحه من را می‌گیرد.»

گیل الکساندر می‌گوید، پس از اینکه موشه شارویت عصای او را گرفت و برای گرفتن تلفن یکی از دوستانش او را هل داد و زمین زد، مجبور به دفاع از خود شده است.

او می‌گوید، ترسیده بود که موشه شارویت این سلاح را به کار بگیرد. در نتیجه این اقدام موشه شارویت توانست حکمی قضایی بگیرد که گیل الکساندر را از حاضر شدن در فاصله کمتر از دو و نیم کیلومتری مزرعه‌اش منع می‌کند.

پلیس، گیل الکساندر را به حمل اسلحه غیرقانونی (اسلحه‌ای که گفته می‌شود سعی کرد از موشه شارویت بگیرد) و حمله به سایرین متهم کرده است. این پرونده در دادگاه‌های اسرائیل بررسی خواهد شد.

طبق حکم قضایی در مارس امسال، موشه شارویت هم شش ماه از نزدیک شدن به محل سکونت یک خانواده فلسطینی که در نزدیکی منطقه سکونت او زندگی می‌کنند، منع شده است.

هنگام دیدار ما از منطقه، این شهرک‌نشین ادعا کرد که گیل الکساندر با بردن ما به ارتفاعات مشرف به این دره، دستور قضایی علیه خود را نقض کرده است. این فعال طرفدار صلح به ما گفت که به اشتباه کمی بیش از نیم کیلومتر از حد مجاز جلوتر رفته است.

اگرچه شهرک محل سکونت موشه شارویت حتی طبق قوانین اسرائیل غیرقانونی است، اما تا کنون از میان برداشته نشده است.

سازمان‌های حقوق بشری و شاهدان عینی متعدد شهادت می‌دهند که ارتش و پلیس اسرائیل در هنگام حمله شهرک‌نشینان به روستاهای فلسطینی، بارها در کنارشان ایستاده‌اند.

خشونت از زمان حمله حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به شدت افزایش یافته است. در آن حمله حدود ۱۲۰۰ نفر کشته و ۲۵۱ نفر ربوده شدند و این حمله به جنگ غزه منجر شد.

بر اساس گزارش دفتر امور بشردوستانه سازمان ملل، در بازه زمانی ژانویه ۲۰۲۴ تا مارس ۲۰۲۵، شهرک‌نشینان ۱۸۰۴ بار به فلسطینیان حمله کرده‌اند.

گروه حقوق بشر اسرائیلی یش دین ( به معنای قانون وجود دارد)، گزارش داده است که تنها سه درصد از شکایت‌های مطرح شده علیه شهرک‌نشینان به محکومیت آنها منجر شده است. از ۲۲ تا ۲۸ آوریل سازمان ملل ۱۴ حادثه مربوط به شهرک‌نشینان را ثبت کرد که در جریان آنها، ۳۶ فلسطینی زخمی شدند.

در حالیکه از آنجا دور می‌شدیم، موشه شارویت را دیدیم که به سمت جیپ خود رفت و از ما جلو زد و در سرازیری به طرف پایین تپه متوقف شد. راه خروج ما مسدود شده بود. به جز مردی که راه رفتن ما را بسته بود، کس دیگری حضور نداشت که بتوانیم به او مراجعه کنیم.

دوباره با پلیس تماس گرفت و از آنها خواست که بیایند. گیل الکساندر هم با پلیس و وکیلش تماس گرفت. گروه ما نگران بود که شهرک‌نشینان بیشتری به محل بیایند.

سپس یک اتفاق شگفت‌انگیز رخ داد. به موشه شارویت پیشنهاد کردم که با مصاحبه موافقت کند. بعد از مکث کوتاهی گفت: «دوربین را بیاور.»

آنچه در پی آمد، بیش از آنکه به مصاحبه شباهت داشته باشد، تعدادی اعلامیه و اطلاعیه بود. او گفت که کاری می‌کند که خدا خواسته است.

از او پرسیدم چرا چوپانان بادیه‌نشین محلی گفته‌اند از او می‌ترسند؟ در پاسخ گفت: «نه، این دروغ است. آنها داستان می‌بافند تا دنیا فکر کند ما دیوانه‌ایم. اینطور نیست. همه این دروغ‌هایی است که بر پایه ده‌ها سال دروغ ساخته و پرداخته شده‌اند...»

موشه شارویت گفت که از زمان تشکیل کشور اسرائیل و قبل از آن - در تمام ۷۷ سال گذشته – اعراب به فکر آسیب رساندن به مردم اسرائیل، آسیب رساندن به سرزمین اسرائیل و ایجاد مصیبت برای این ملت بوده‌اند. اما آنها نمی‌فهمند که هر چه بیشتر تلاش کنند، شیر را بیشتر از خواب بیدار می‌کنند و یک روز به این ماجرا پایان می‌دهیم.»

«فلسطینی‌ها آنقدر این شیر را به یک کنج می‌رانند که دیگر چاره‌ای ندارد که جز اینکه به کل این ماجرا پایان بدهد. ۷ اکتبر کوچک بود. اما یک روز بزرگ خواهد شد.»

در مورد همزیستی مسالمت‌آمیز، شبیه دیدگاه گیل الکساندر، او گفت: «با دشمنی که هدفش نابودی شماست چیزی به نام صلح نمی‌تواند وجود داشته باشد.»

هارل، برادر موشه شارویت، دسامبر ۲۰۲۳ در غزه کشته شد.

دنیای او را این مرتع، تپه های سنگی دره اردن، گوسفندها، گاوهایش و مسافرخانه کوچکش تشکیل می‌دهند.

موشه شارویت یک ویدیوی تبلیغاتی همراه با موسیقی آمریکایی برای تبلیغ مسافرخانه خود تهیه کرده است.

او تحریم‌های بریتانیا علیه خود را شکل جدیدی از یهودستیزی می‌داند: «همان لحظه‌ای که کسی سعی می‌کند به من آسیب بزند، قوی‌تر می‌شوم. روحیه می‌گیرم... انرژی می‌گیرم، روح من به ماموریت خود ادامه می‌دهد، به پیشروی خود ادامه می دهم و در اعماق سرزمین اسرائیل ریشه می‌دوانم. کارهای بریتانیا یا آمریکا یا هیچکس دیگری آزارم نمی‌دهد.»

موشه شارویت سپس سوار ماشین شد و رفت و ما توانستیم به راهمان ادامه دهیم. بعدا که در کافه‌ای حدود ۱۵ کیلومتری آن محل ناهار می‌خوردیم که یک مامور پلیس ظاهر شد و سراغ گیل الکساندر را گرفت.

او هم همراه با افسر پلیس رفت. بعد از حدود یک ساعت برگشت و به ما گفت که به دستور پلیس اجازه ندارد برای دو هفته وارد دره اردن شود. او قصد دارد از موشه شارویت به خاطر این حادثه شکایت کند.

به خانه گیل الکساندر رفتیم که در یک کیبوتص در داخل اسرائیل و مشرف به دره قرار داشت. دو سال پیش، مردان مسلح فلسطینی از داخل جنین به سمت این کیبوتص تیراندازی کردند.

گیل الکساندر صلح‌طلب مطلق نیست و می‌گوید اگر حماس یا هر گروه دیگری به او حمله کند، از خود دفاع خواهد کرد: «یکی از دوستان ما دو ماه پیش در همین جا به دست یک تروریست کشته شد. او سرباز ذخیره بود، ۴۶ ساله با ۶ فرزند. او برای حفاظت از من داوطلب شده بود.»

«اگر ارتش نبود، آنها اینجا می‌آمدند. او هنگام دفاع از من کشته شد. امروز جسدش در کنار اجساد دو پسرم به خاک سپرده شده است.»

در حالی که در میان گل‌های قرمز باغچه زیبای او نشسته بودیم، چای می‌نوشیدیم و چهره‌اش خسته به نظر می‌رسید.

او از برادرزاده محبوبش گفت که در جنگ قبلی در لبنان کشته شد.

از او پرسیدم که در ۷۲ سالگی به فکر بازنشستگی از یک عمر مبارزه و لذت بردن از باغ خود نیست؟ خندید.

چنین برنامه‌ای ابدا وجود ندارد. پس از اینکه دو تن از پسرانش جان خود را از دست دادند - یکی هنگام خدمت در ارتش و دیگری درست قبل از پیوستن به ارتش - او هدفی پیدا کرد که آن را آرمان‌ها و جنبه‌های «بشر دوستانه» یهودیت می‌نامد.

او گفت: «بعد از تراژدی کشته شدن پسرانم، اگر معنای زندگی را پیدا نکنم، دیوانه خواهم شد... کارهایی که انجام می‌دهم، چیزهایی است که به آنها اعتقاد دارم و اینها چیزهایی است که از پدرم به ارث برده‌ام.»

«او در جنگ جهانی دوم از اعضای گروه ارتش مخفی فرانسه بود و برای آزادی فرانسه می‌جنگید، اما مخالف هر نوع اشغالی بود و می‌گفت: "اشغال، اشغال است."»

دو روز پس از برخورد ما با موشه شارویت، یک زن از فعالان صلح از او فیلمی گرفت که نشان می‌داد به شیشه ماشینش می‌کوبد و ماشین را تکان می‌دهد.

زن به وضوح از این حرکت ترسیده بود. موشه شارویت طوری رفتار می کند که انگار از هیچ چیز واهمه ندارد.