'ਇੱਕ ਵੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪੂਰਾ ਹੋਇਆ ਹੋਵੇ', ਹਵਾਈ ਫੌਜ ਮੁਖੀ ਅਮਰ ਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਇਹ ਬਿਆਨ ਕਿਸ ਚਿੰਤਾ ਵਿੱਚੋਂ ਆਇਆ
ਤਸਵੀਰ ਸਰੋਤ, Getty Images
- ਲੇਖਕ, ਸੰਦੀਪ ਰਾਏ
- ਰੋਲ, ਬੀਬੀਸੀ ਪੱਤਰਕਾਰ
ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਵਾਈ ਫੌਜ ਦੇ ਮੁਖੀ ਏਅਰ ਚੀਫ ਮਾਰਸ਼ਲ ਅਮਰ ਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਡਿਫ਼ੈਂਸ ਸਿਸਟਮ (ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ) ਦੀ ਖਰੀਦ ਅਤੇ ਡਿਲੀਵਰੀ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ 'ਤੇ ਚਿੰਤਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਰੱਖਿਆ ਖੇਤਰ 'ਤੇ ਕੁਝ ਗੰਭੀਰ ਸਵਾਲ ਚੁੱਕੇ।
ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪੂਰਾ ਨਾ ਹੋਣ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਰੱਖਿਆ ਸੌਦਿਆਂ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਅਹਿਮ ਗੱਲਾਂ ਕਹੀਆਂ ।
ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਫੌਜ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਫ਼ੌਜੀ ਹਾਰਡਵੇਅਰ ਦੀ ਘਾਟ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਕੋਲ ਅਤਿ-ਆਧੁਨਿਕ ਸਟੇਲਥ ਜਹਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਹਨ।
ਭਾਰਤੀ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ 'ਪੰਜਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਸਟੇਲਥ' ਲੜਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਘਰੇਲੂ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਣਨ ਅਤੇ ਤੈਨਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਿੱਚ ਲੰਬਾ ਸਮਾਂ ਲੱਗੇਗਾ।
ਹਵਾਈ ਫੌਜ ਮੁਖੀ ਦੇ ਬਿਆਨ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਸਾਬਕਾ ਹਵਾਈ ਫੌਜ ਮੁਖੀ ਏਅਰ ਚੀਫ ਮਾਰਸ਼ਲ ਵੀਆਰ ਚੌਧਰੀ (ਸੇਵਾਮੁਕਤ) ਨੇ ਵੀ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਨਿਊਜ਼ ਚੈਨਲ ਐੱਨਡੀਟੀਵੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਏਅਰ ਚੀਫ ਮਾਰਸ਼ਲ ਵੀਆਰ ਚੌਧਰੀ (ਸੇਵਾਮੁਕਤ) ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਹੁਕਮ ਦਿੰਦੇ ਹੋ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇੱਕ ਠੋਸ ਭਰੋਸਾ ਲੈਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਵਾਅਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਸਮਾਂ ਸੀਮਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕੰਮ ਪੂਰਾ ਕਰਨਗੇ।"
"ਜੇਕਰ ਉਹ ਕੰਮ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਾਂ ਜੇਕਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੁਝ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸਮਾਂ ਸੀਮਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕੰਮ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਾਂਗੇ, ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਹੋਰ ਤਰੀਕੇ ਲੱਭੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਸਨ।"
ਰੱਖਿਆ ਮਾਹਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਰੱਖਿਆ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਅਤੇ ਡਿਲੀਵਰੀ ਵਿੱਚ ਲੰਬੇ ਗੈਪ ਅਤੇ ਨਿਰਧਾਰਤ ਸਮੇਂ ਨਾਲੋਂ ਕਈ ਗੁਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਰੀ ਕਾਰਨ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਏਅਰ ਚੀਫ ਮਾਰਸ਼ਲ ਦਾ ਬਿਆਨ ਇਸ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ 22 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਪਹਿਲਗਾਮ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲੇ ਅਤੇ 7 ਮਈ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਵਾਈ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਆਹਮੋ-ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਗਏ ਸਨ।
10 ਮਈ ਨੂੰ ਜੰਗਬੰਦੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਚਾਰ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਦੋਵਾਂ ਪਾਸਿਆਂ ਤੋਂ ਸਰਹੱਦ ਪਾਰ ਡਰੋਨ ਹਮਲੇ, ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਹਮਲੇ ਅਤੇ ਭਾਰੀ ਗੋਲਾਬਾਰੀ ਹੁੰਦੀ ਰਹੀ।
ਇਸ ਚਾਰ ਦਿਨਾਂ ਫ਼ੌਜੀ ਝੜਪ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਤਿਆਰੀਆਂ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਚਰਚਾ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਫੜ੍ਹ ਲਿਆ ਹੈ।
ਮਾਹਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਏਅਰ ਚੀਫ ਮਾਰਸ਼ਲ ਦੇ ਬਿਆਨ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਤੇਜ਼ੀ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਏਅਰ ਚੀਫ ਮਾਰਸ਼ਲ ਨੇ ਕੀ ਕਿਹਾ
ਤਸਵੀਰ ਸਰੋਤ, Getty Images
ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਕਨਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਡਸਟਰੀ (ਸੀਆਈਆਈ) ਦੇ ਸਾਲਾਨਾ ਵਪਾਰਕ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਬੋਲਦਿਆਂ, ਏਅਰ ਚੀਫ ਮਾਰਸ਼ਲ ਅਮਰ ਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਇੱਕ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪੂਰਾ ਹੋਇਆ ਹੋਵੇ।"
ਏਅਰ ਮਾਰਸ਼ਲ ਨੇ ਕਿਹਾ , "ਅਸੀਂ ਸੌਦੇ 'ਤੇ ਦਸਤਖ਼ਤ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਜਾਣਦੇ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਕਦੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਸਮਾਂ-ਸੀਮਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਮੁੱਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਵੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਅਜਿਹਾ ਵਾਅਦਾ ਕਿਉਂ ਕਰੀਏ ਜੋ ਪੂਰਾ ਨਾ ਹੋ ਸਕੇ");